کاشی

کاشی دست ساز محصولی است دو بعدی که در معماری ایران باستان و ایرانی اسلامی بسیار بسیار پر رونق بوده است. فرم کاشیها اغلب به روش قالبی یا خشت زنی و یا در برخی موارد با دستگاه تولید و در کوره پخته می شود. تزیین کاشی بیشتر به دو روش مرسوم است. یکی کاشی هفت رنگ و دیگری کاشی معرق. برای تولید کاشی هفت رنگ که تولید آن نسبت به کاشی معرق بسیار رایج تر و ارزان قیمت تر است، خشت خام کاشی را با لعابی روشن که اغلب همان لعاب سفید است می پوشانند و طرح مورد نظر را روی آن می اندازند. امروزه بیشتر برای کارهای کوچک از کاربن برای انتقال نقوش استفاده می شود ولی در حالت سنتی تر، سراسر طرح مدادی مورد نظر را با سوزن سوراخ کرده و آن را روی خشت قرار می دهند. سپس کیسه نازکی که داخل آن پودر زغال ریخته شده و ذرات زغال از آن خارج می شود، روی کاغذ گرفته و کیسه را تکان می دهند. ذرات زغال از سوراخ ها عبور کرده و نقش را روی خشت منتقل می کنند. حال نوبت رنگ آمیزی طرح با رنگ های معدنی یا همان لعاب می رسد. در دوره های تاریخی گوناگون از رنگ های متفاوتی برای لعاب کاشی استفاده می شده است. ولی آنچه مسلم است کاربرد بسیار زیاد رنگ فیروزه ای و آبی در همه ادوار است.

کاشی معرق نیز همانگونه که از نامش پیداست از کنار بریدن و کنار هم قراردادن قطعات رنگی کاشی به وجود می آید که اوج این هنر در دوران سلجوقی بوده است. به دلیل سختی کار و زمان بر بودن کاشی معرق جای خود را در معماری به کاشی هفت رنگ داده است.

انواع دیگری از تکنیک های کاشی کاری در طول تاریخ هنر ایران بوده است که در این مجال نمی گنجد.