چاپ دستی قلمکار

چاپ دستی قلمکار

قلمکاری نوعی تکنیک چاپ دستی بر روی پارچه است که تولید آن بیشتر در اصفهان رایج می­باشد.


قلمکاری نوعی تکنیک چاپ دستی بر روی پارچه است که تولید آن بیشتر در اصفهان رایج می­باشد. قلمکاری به شیوه امروزی از دوره صفویه رونق گرفت. در آن دوران هنرمندان اصفهانی با استفاده از مُهره های چوبی حکاکی شده بر روی پارچه نقوشی ایجاد می‌کردند که در آن زمان شیو­ه­ای نوین بود. قالب سازان با چوب­های سفت و سختی مانند چوب درخت گلابی مُهرهای چوبی با نگاره های متنوعی می­سازند. این نگاره­ها اغلب نقوش گیاهی و حیوانی دارند. رنگ های عمدتا بدست آمده از مواد گیاهی یا شیمیایی را در آب حل کرده و روی سطح بالشتک مانندی پخش می­کنند. مُهر در دست هنرمند قرار می‌گیرد و با برخورد به سطح بالشتک به رنگ آغشته می‌شود و با ضربه­ای محکم و سریع بر روی سطح پارچه کوبیده می­شود. در سطح پارچه­های پرنقش ممکن است بیش از ۱۰ مهر با نقوش مختلف و رنگهای متفاوت استفاده شود پس از خشک شدن رنگ نوبت به فرآیند تثبیت آن می­رسد. در این مرحله پارچه­های منقوش را در پاتیل­های بزرگ در معرض حرارت با بخار آب جوش قرار داده و پس از آن در حوضچه‌های آب قرار می­دهند تا رنگ اضافه از پارچه ها خارج شود. در گذشته این مرحله در پایین‌دست رودخانه زاینده‌رود انجام می­شده است.

 اگر این مراحل به درستی انجام پذیرد پارچه قلمکار ثبات بسیار بالایی خواهد شد و به هیچ وجه در معرض شستشو و نورکمرنگ یا بی‌رنگ نخواهد شد. بهتر است پارچه قلمکار با آب سرد یا در دمای ۳۰ درجه سانتیگراد و مایع لباسشویی شسته شود. اتو کشی با درجات حرارت بالا تأثیری در رنگ و دوام آن نخواهد داشت.