سس خوری شیشه ای دو پوست طرح کتابی

شیشه­ گری فوتی عبارت است از ساخت وتهیه ظروف تزیینی و مصرفی با استفاده از خمیر مذاب شیشه. گریشمن در حفاری­های چغارنبیل، آثاری به دست آورده که می­توان این هنر را به دوره پارت­ها و ساسانیان نسبت داد. شیشه جسمی است شفاف و شکننده و هنر شیشه­گری عبارت است از فرم دادن این مواد در کوره در دمای 1400 درجه سانتیگراد با استفاده از  روش دمیدن با لوله  مخصوص و ابزار ساده دستی(سید صدر، ابوالقاسم، دایره المعارف صنایع دستی و حرف مربوط به آن،1386) .

شیشه سازی در نخستین ادوار تاریخ اسلامی رونق یافت، زیرا هنری بود که با دست آدمی و از موادی ساده ساخته می­شد. در دوره سلجوقی آثار زیبایی از کوره­های شیشه­گری گرگان بیرون می­آمد از آن پس این هنر رو به انحطاط نهاد تا دوره شاه عباس که با ساختن چراغهای مساجد و بطری شراب دوباره زنده شد (جی گلاک، سیری در صنایع دستی ایران، ص:103).

روش ساخت شیشه دمی به دو صورت است:

روش فوتی

برداشت ماده مذاب را کوره به وسیله بوری یا میله دم که قبلاً گرم شده، ثابت کردن ماده مذاب روی نوک میله، مرمری کردن یا ورز دادن و چرخاندن آن روی میز کار و گرد کردن آن، دوباره گرم کردن خمیر شیشه روی سر میله، دمیدن در میله و ایجاد حباب کوچک در وسط خمیر سر میله، سرد کردن خمیر تا جایی که سرخی خود را از دست دهد، برداشت مجدد خمیر از کوره و ثابت کردن آن روی میله دم، قاشقی کردن خمیر سر میله یا یکنواخت کردن آن، کارهایی است که باید انجام شود تا استاد کار ساخت شیشه را آغاز نماید. از این مرحله به بعد استاد کار میله دم را گرفته، به چرخش درمی آورد تا شکل اولیه ظرف را بسازد. سپس آن را به دستِ پا قالبی ساز می‌دهد تا شیاری در محل اتصال شیشه و میله فلزی واگیره ایجاد کند. سپس از آن واگیره گیر میله واگیره را به ته ظرف می‌چسباند و استاد کار میله دم را از محل شیار ظرف جدا می‌کند. بعد از این مرحله، کار شکل دادن و ساخت و پرداخت دهانه و لگوی ظرف شروع می‌شود. در مرحله بعد دسته و تزئینات را روی آن قرار می‌دهد. در پایان ظرف را با میله واگیره به پشت بر می‌دهد تا به گرم­خانه ببرد سپس کوره را خاموش می‌کنند تا اشیاء هم زمان با سرد شدن هوای داخل کوره خنک شوند.

روش فوتی قالبی

در این روش، ابتدا مقداری از مواد مذاب را با میله دم از کوره برداشته، پس از آماده کردن و یک بار دمیدن در آن مقداری مواد به آن اضافه نموده گرم می‌کنند. سپس آن را در قالب قرار داده در میله دم می‌دمند تا خمیر شیشه شکل قالب را به خود بگیرد.سپس از میله دم جدا نموده، لبه کار را صاف می‌کنند و آن را به گرمخانه می‌برند، مانند انواع بطری، آبلیمو، گلاب و غیره.